Dajakiri čhib ki škola
I Skellefteå komuna isi ola ko programi dajakiri čhib ko škole kotar 1to đi ki 9to klasa. I edukacia đala premalo Švedsko kurs plani LGR 22, kote tani hem i dajakiri čhib. Ama, o čhavoro mora te ovel olje osnovno đandipe kotar pi čhib te šaj ovel olje pravo te avel ko lekcije ki škola. Ko osnovno đandipe mislini pe, o čhavoro te haljol aktivno so čerela pe buti ko lekcije, te haljol o instrukcije so mothovena pe hem te đanel te čerel diskusia kotar svakodivesere teme.
O čhavore so pripadinena ko jekh nacionalno minoriteti hem mangena ki škola te sikljoven Finsko čhib, Jidiš, Meenkieli, Romani čhib ja Samisko čhib isi oljen pobaro pravo te čeren odova . Isi duj kurs planija ko akala čhibja:
- Dajakiri čhib sar prvo čhib, o čhavoro valjani te đanel te vačeri pi čhib
- Dajakiri čhib sar dujto čhib, o čhavoro na valjani te ovel olje đandipe kotar i čhib
Dajakiri čhib ki škola nane obavezno, ama ako o čhavoro več startirinđa o lekcije tegani tano but važno o čhavoro te avel redovno sa đi na završini e školakoro termini ja ako mangela te čhinavi šaj te rodel jekh blanketa kote rodela te na avel ki dajakiri čhib.
Pravo ki dajakiri čhib premalo o zakoni
Jekh čhavoro šaj te ovel olje dajakiri čhib ki škola ako:
- jekh ja solduj jeri (i daj hem o dad) vačerena jekh aver čhib
- o čhavoro isi olje osnovno đandipe ki aktuelno čhib
- o čhavoro vačeri i čhib čhere*
- najhari panđ čhavore ki komuna tane interesime te aven ki dajakiri čhib
- isi sikavno ki aktuelno čhib
*Ko adoptirime čhavore i čhib na valjani te ovel aktuelno čhib ano čher. Ama, o čhavoro valjani te ovel olje osnovno đandipe ki aktuelno čhib.
O cilji ki dajakiri čhib tano te del pe šansa e čhavorese te sikljol pi čhib hem te barjačeri o đandipe kotar pi čhib. I dajakiri čhib isi ola but baro efekti ko e čhavoresiri čhib, identiteti hem personaliteti. Ako o čhavoro đanela but šukar te vačeri pi čhib, i Švedsko čhib hem sa avera čhibja ka sikljovel but pokolaj.
O lekcije ki dajakiri čhib tane planirime ki školakiri šema hem šaj te ovel đi trajini e školakoro dive ja palji škola. O lekcije ki dajakiri čhib ka barjačeren e čhavoresoro svakodivesoro đandipe, đandipe ki čhib hem đandipe kotar i kultura.
Dajakiri čhib ki škola nane obavezno hem odoljese i daj hem o dad valjani te roden prekalo e komunakoro internet than. O čhavoro valjani te dobinel jekh lekcia ko kurko so ka trajinel maškaro 40 hem 60 minutija. Ki lekcia ka aven čhavore kotar avera klase, odoljese o đandipe ki grupa nane te ovel ko isto nivo koro sarinende.
Bujrum, rode to čhavoro te ovel olje dajakiri čhib ki škola!
Dajakiri čhib sar nacionalno minoritetno čhib
I Skellefteå komuna isi ola ko programi dajakiri čhib ko nacionalno minoritetno čhibja sar ko primer Finsko čhib, Jidiš, Meenkieli, Romani čhib hem Samisko čhib ko škole kotar 1to đi ki 9to klasa. O lekcije ki dajakiri čhib ka barjačeren e čhavoresoro svakodivesoro đandipe, đandipe ki čhib hem đandipe kotar i kultura.
O čhavore so pripadinena ko jekh nacionalno minoriteti hem mangena ki škola te sikljoven pi čhib, isi oljen pravo te čeren odova bizo te oven oljen đandipe kotar čhib angljeder. Minoritetno čhib ki škola šaj te sikljoven ko duj načinija
- 1: O čhavoro isi olje osnovno đandipe ki čhib, sar ko primer i čhib vačeri pe aktuelno ano čher
- 2: O čhavoro na đanela hič te vačeri i čhib hem mangela henez te sikljol i čhib
O čhavore so isi oljen đandipe kotar i aktuelno čhib hem o čhavore so nane oljen nisavo đandipe kotar i čhib, nane oljen isto sikljovibasoro programi hem nane oljen isto cilji. I edukacia ki dajakiri čhib đala premalo Švedsko kurs plani e školače LGR 22.
Ako isi jekh Romano čhavoro hem avela kotar jekh aver phuv, odova Romano čhavoro šaj te ovel olje pravo te sikljol duj čhibja.
Dajakiri čhib ki škola nane obavezno hem odoljese i daj hem o dad valjani te roden prekalo e komunakoro internet than (link). O čhavoro valjani te dobinel jekh lekcia ko kurko so ka trajinel maškaro 40 hem 60 minutija. Ako o čhavoro več startirinđa o lekcije tegani tano but važno o čhavoro te avel redovno sa đi na završini e školakoro termini ja ako mangela te čhinavi šaj te rodel jekh blanketa kote rodela te na avel ki dajakiri.
O lekcije ki dajakiri čhib tane planirime ki školakiri šema hem šaj te ovel đi trajini e školakoro dive ja palji škola. Ki lekcia ka aven čhavore kotar avera klase, odoljese o đandipe ki grupa nane te ovel ko isto nivo koro sarinende.
I edukacia ki dajakiri čhib šaj samo te ovel ki jekh čhib. Ama, ako isi jekh Romano čhavoro hem avela kotar jekh aver phuv, odova Romano čhavoro šaj te ovel olje pravo te sikljol duj čhibja.
Bujrum, rode to čhavoro te ovel olje dajakiri čhib ki škola!
Dajakiri čhib ko dagis
Ko dagis svakone čhavoresiri čhib ka stimulirini pe hem o dagis ka del šansa e čhavorese so vačeri pana jekh čhib zalo i Švedsko čhib, prekalo divesere aktivitetija te barjačeri ko isto nivo te oven i Švedsko čhib hem e dajakiri čhib. O čhavoro ked ka startiri te đal ki škola kotar klasa 1, šaj te ovel olje lekcije ki dajakiri čhib ki odija škola.
Premalo zakon kotar nacionalno minoriteti hem minoritno čhib o čhavore so pripadinena ko minoritetija sar ko primer Jaudije, Roma, Samer, Švedsko-Fincija hem Tornedalincija valjani te dobinen specialno podrška te barjačeren po kulturno identiteti hem nacionalno minoritetno čhib. Ađahare o dagis ka arakhi hem ka barjačeri i kultura hem i čhib ko nacionalno minoritetija.
O čhavoro ka dobini šansa celo dive te koristini sa o čhibja so vačeri hem ka vazdel pe o interes ko čhavoro te vačeri i Švedsko čhib hem i minoritetno čhib ko divesere aktivitetija. O dagis prekalo čhelibe, đilja hem paramiza ko e čhavoresiri minoritetno čhib ka pomožini te barjačeri pi čhib hem po kulturno identiteti.